สิวฮอร์โมนขึ้นซ้ำทุกเดือน? วิธีสังเกต อาหารกระตุ้น และทางออกที่ได้ผล

สิวฮอร์โมนคืออะไร? ใช่สิวทั่วไปหรือไม่

สิวฮอร์โมน (Hormonal Acne) คือสิวที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนภายในร่างกาย โดยเฉพาะฮอร์โมนเพศ เช่น แอนโดรเจน (Androgen) หรือโปรเจสเตอโรน (Progesterone) ที่เพิ่มขึ้นในบางช่วงเวลา เช่น ช่วงก่อนมีประจำเดือน ภาวะหลังคลอด วัยรุ่น วัยทอง หรือผู้ที่มีภาวะ PCOS

แม้สิวฮอร์โมนจะดูคล้ายสิวทั่วไป แต่มีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างออกไป ทั้งตำแหน่งที่เกิด ความลึกของการอักเสบ และการตอบสนองต่อการรักษา โดยมักไม่ตอบสนองต่อยาทาสิวทั่วไป และกลับมาเป็นซ้ำในตำแหน่งเดิมได้บ่อยครั้ง

สิวฮอร์โมนขึ้นบริเวณไหนบ้าง?

สิวฮอร์โมนมีตำแหน่งที่ขึ้นบ่อยและจำได้ง่าย ได้แก่

• คางและแนวขากรรไกร (Jawline Acne): เป็นตำแหน่งที่พบได้บ่อยที่สุด มักขึ้นเป็นสิวอักเสบเม็ดลึก
• รอบปาก: โดยเฉพาะก่อนประจำเดือน
• หน้าอก หลัง ไหล่: ในบางกรณี โดยเฉพาะในผู้ชายที่มีฮอร์โมนแอนโดรเจนสูง
• กลางหน้า (T-Zone): ในช่วงวัยรุ่นที่ฮอร์โมนเริ่มเปลี่ยนแปลง

สิวเหล่านี้มักมาในรูปแบบ “สิวไม่มีหัว” หรือ “สิวอักเสบลึก” ที่บีบไม่ออก เจ็บ และหายช้า

ทำไมสิวฮอร์โมนถึงขึ้นซ้ำทุกเดือน?

มีสาเหตุหลัก 3 ข้อที่ทำให้สิวฮอร์โมนขึ้นซ้ำเป็นประจำ:

1. ความเปลี่ยนแปลงของรอบเดือน

ช่วงก่อนมีประจำเดือน ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนและแอนโดรเจนจะเพิ่มขึ้น ทำให้ต่อมไขมันผลิตน้ำมันมากขึ้น เกิดการอุดตัน และอักเสบง่าย

2. ภาวะความเครียดสะสม

ความเครียดเร่งการหลั่งคอร์ติซอล (Cortisol) ซึ่งกระตุ้นการทำงานของต่อมไขมัน และส่งผลต่อสมดุลฮอร์โมน ทำให้สิวฮอร์โมนกำเริบ

3. การใช้ยาหรือคุมกำเนิดไม่สมดุล

ยาคุมบางชนิดอาจมีผลต่อระดับฮอร์โมน บางรายหยุดยาคุมหรือเปลี่ยนสูตรแล้วเกิดสิวฮอร์โมนขึ้น

อาหารกระตุ้นสิวฮอร์โมนที่ควรหลีกเลี่ยง

อาหารบางประเภทมีผลต่อระดับฮอร์โมนและการอักเสบภายในร่างกาย ซึ่งอาจกระตุ้นสิวฮอร์โมนให้กำเริบได้

1. น้ำตาลและอาหารกลุ่มไกลซีมิกสูง

อาหารหวานจัด เช่น เครื่องดื่มน้ำตาลสูง เบเกอรี่ ขนมขบเคี้ยว เพิ่มระดับอินซูลินและ IGF-1 ซึ่งกระตุ้นการผลิตน้ำมันจากต่อมไขมัน

2. นมวัวและผลิตภัณฑ์จากนม

มีฮอร์โมนธรรมชาติจากวัวและโปรตีนที่อาจรบกวนสมดุลของฮอร์โมนเพศในคน โดยเฉพาะนมพร่องมันเนย

3. ของทอด อาหารมัน

ไขมันทรานส์และไขมันอิ่มตัวทำให้เกิดการอักเสบในร่างกายและกระตุ้นต่อมไขมันให้ทำงานมากเกินไป

4. คาเฟอีนและแอลกอฮอล์

อาจรบกวนวงจรการนอนและกระตุ้นความเครียดสะสม ซึ่งสัมพันธ์กับการเกิดสิว

วิธีรักษาสิวฮอร์โมนอย่างได้ผล

การรักษาสิวฮอร์โมนต้องอาศัยการดูแลแบบองค์รวม ทั้งการดูแลผิวภายนอก การปรับสมดุลภายใน และการใช้ยารักษาเฉพาะทาง

1. ปรับพฤติกรรมและโภชนาการ

• ลดน้ำตาลและอาหารกลุ่มกระตุ้นสิว
• เพิ่มผักผลไม้และไขมันดี เช่น โอเมก้า-3
• นอนหลับให้เพียงพอ ลดความเครียด

2. ใช้ผลิตภัณฑ์ที่เหมาะกับสิวฮอร์โมน

• ใช้ผลิตภัณฑ์ที่มี Salicylic Acid, Retinoids, หรือ Niacinamide
• หลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่อุดตันผิว (Non-Comedogenic)

3. ปรึกษาแพทย์และใช้ยาตามความจำเป็น

• ยาฮอร์โมน/ยาคุมกำเนิด: เพื่อควบคุมฮอร์โมนที่ไม่สมดุล
• ยา Spironolactone: ในบางกรณีที่แพทย์เห็นสมควร
• ยาทาภายนอกและยากิน: สำหรับลดการอักเสบและควบคุมแบคทีเรีย

4. รักษาทางคลินิก

• ฉีดสิวเฉพาะจุด เพื่อลดการอักเสบเฉียบพลัน
• เลเซอร์ลดรอยสิว, Therapy Balance Hormone, หรือ วิตามินบำรุงจากแพทย์

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับสิวฮอร์โมน (FAQ)

สิวฮอร์โมนหายเองได้ไหม?

บางรายอาจหายได้เมื่อฮอร์โมนสมดุล แต่ในกรณีที่เป็นเรื้อรัง ควรได้รับการรักษาเพื่อควบคุมต้นเหตุ

สิวฮอร์โมนกับสิววัยรุ่นต่างกันไหม?

สิววัยรุ่นเกิดจากการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนชั่วคราว แต่สิวฮอร์โมนในวัยผู้ใหญ่มักเป็นแบบเรื้อรังและตอบสนองต่อการรักษาช้ากว่า

ควรพบแพทย์เมื่อไหร่?

หากสิวขึ้นซ้ำในตำแหน่งเดิมทุกเดือน หรือไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยตนเอง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อวางแผนการรักษา

ดูรายละเอียดเพิ่มเติม : บริการรักษาสิวของเรา

บริการ รักษาสิวภูเก็ต