ถุงใต้ตา คืออะไร ใต้ตาบวมเหมือนอดนอนทุกวันเกิดจากอะไร?

ถุงใต้ตาคืออะไร?

ถุงใต้ตา (Eye Bags) คือภาวะที่บริเวณใต้ตาดูบวม ตุ่ย หรือหย่อนคล้อย อันมีสาเหตุมาจากการสะสมของไขมัน น้ำ หรือความเสื่อมของเนื้อเยื่อผิวหนัง โดยเฉพาะเมื่ออายุมากขึ้น ผิวหนังจะสูญเสียความยืดหยุ่น และไขมันที่เคยรองรับใต้ตาจะหย่อนลงมาจนเห็นเป็นก้อนชัดเจน

แม้ว่าถุงใต้ตาจะไม่ใช่โรคอันตรายทางร่างกาย แต่ก็ส่งผลต่อความมั่นใจ ความสดใสของใบหน้า และยังเป็นสัญญาณสะท้อนสุขภาพโดยรวมได้อีกด้วย

ความแตกต่างระหว่าง “ถุงใต้ตา” กับ “รอยคล้ำใต้ตา”

หลายคนมักเข้าใจผิดว่าถุงใต้ตาและรอยคล้ำใต้ตาเป็นสิ่งเดียวกัน แต่แท้จริงแล้วทั้งสองปัญหามีลักษณะต่างกัน:

• ถุงใต้ตา: มีลักษณะบวม ตุ่ย เหมือนก้อนเล็ก ๆ ใต้ตา เกิดจากการสะสมของไขมันหรือของเหลว
• รอยคล้ำใต้ตา: สีผิวบริเวณใต้ตาดูเข้มขึ้น มักเป็นสีม่วง น้ำตาล หรือเขียวคล้ำ ซึ่งอาจเกิดจากหลอดเลือด ผิวบาง หรือเม็ดสีผิว

ในบางกรณี ผู้ป่วยอาจมีทั้งถุงใต้ตาและรอยคล้ำใต้ตาพร้อมกัน ซึ่งยิ่งทำให้ใบหน้าดูเหนื่อยล้าและดูแก่กว่าวัย

สาเหตุหลักของถุงใต้ตาบวม

ปัจจัยด้านอายุและโครงสร้างผิว

เมื่อเราอายุมากขึ้น ร่างกายจะผลิตคอลลาเจนและอีลาสตินลดลง ทำให้ผิวใต้ตาอ่อนแอ หย่อนคล้อย ไขมันที่เคยยึดแน่นก็จะเลื่อนลงมาตามแรงโน้มถ่วง กลายเป็นก้อนบวมใต้ตา

นอกจากนี้ เส้นเลือดฝอยที่อยู่ใต้ผิวหนังใต้ตาก็จะเปราะบางง่ายขึ้น ทำให้ของเหลวซึมออกมาสะสมและทำให้ตาบวมได้เช่นกัน

พฤติกรรมการนอนและการพักผ่อน

การนอนหลับน้อย หรือพักผ่อนไม่เป็นเวลา ส่งผลให้ระบบไหลเวียนโลหิตไม่ดี และทำให้ของเหลวในร่างกายไม่สามารถระบายออกได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ การนอนดึกยังทำให้ร่างกายหลั่งฮอร์โมนความเครียดเพิ่มขึ้น ซึ่งส่งผลให้ถุงใต้ตาชัดเจนขึ้นในตอนเช้า

อาหารและการดื่มน้ำเกลือแร่

อาหารที่มีโซเดียมสูง เช่น อาหารแปรรูป ขนมกรุบกรอบ หรือแม้แต่น้ำเกลือแร่ (Electrolyte drinks) ที่มีเกลือแร่สูงเกินไป ล้วนส่งผลให้ร่างกายกักเก็บน้ำไว้มากกว่าปกติ ทำให้เกิดการบวมน้ำโดยเฉพาะบริเวณที่ผิวบางอย่างใต้ตา

หากดื่มน้ำไม่เพียงพอ ร่างกายจะพยายามกักเก็บน้ำเอาไว้ ทำให้เกิดการบวมเฉพาะจุดมากขึ้น

ความเครียด ฮอร์โมน และสุขภาพทั่วไป

ความเครียดสะสมมีผลโดยตรงต่อฮอร์โมน เช่น คอร์ติซอล ซึ่งส่งผลต่อการอักเสบ ระบบไหลเวียน และการกักเก็บน้ำในร่างกาย หากร่างกายมีปัญหาเกี่ยวกับไต ระบบน้ำเหลือง หรือระบบภูมิคุ้มกัน ก็อาจทำให้ถุงใต้ตาปรากฏชัดเจนขึ้นได้

ปัจจัยเร่งที่ทำให้ถุงใต้ตาชัดขึ้น

การใช้จอภาพเป็นเวลานาน

การจ้องจอคอมพิวเตอร์หรือมือถือเป็นเวลานานส่งผลให้กล้ามเนื้อตาเหนื่อยล้า และเลือดไหลเวียนบริเวณรอบดวงตาได้ไม่ดี ซึ่งนำไปสู่การสะสมของของเหลว ทำให้ใต้ตาดูบวมและคล้ำ โดยเฉพาะในคนที่ทำงานหน้าคอมตลอดวัน

เคล็ดลับ: ลองใช้กฎ 20-20-20 — ทุก 20 นาที ให้มองห่างจากจอ 20 ฟุต นาน 20 วินาที

การดื่มแอลกอฮอล์และคาเฟอีน

ทั้งแอลกอฮอล์และคาเฟอีนมีฤทธิ์ขับปัสสาวะ ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำมากขึ้น เมื่อร่างกายขาดน้ำจะเกิดภาวะชดเชยโดยการกักเก็บของเหลวไว้ ทำให้เกิดการบวมน้ำบริเวณใบหน้าและโดยเฉพาะใต้ตา

นอกจากนี้ แอลกอฮอล์ยังทำให้หลอดเลือดขยายตัว และการไหลเวียนเลือดใต้ตาผิดปกติ ซึ่งอาจทำให้เห็นรอยคล้ำใต้ตาชัดขึ้นอีกด้วย

แพ้สารหรือภูมิแพ้ทางจมูก

ภูมิแพ้ เช่น แพ้ไรฝุ่น ละอองเกสร หรือการอักเสบในโพรงจมูก อาจกระตุ้นให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุจมูกและเนื้อเยื่อรอบดวงตา ส่งผลให้ของเหลวรั่วออกมาสะสมและทำให้ถุงใต้ตาเห็นเด่นชัด โดยเฉพาะในช่วงเช้าหลังตื่นนอน

สังเกตง่าย ๆ: หากคุณมีถุงใต้ตาพร้อมกับอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล หรือคันตาบ่อย ๆ นั่นอาจเป็นสัญญาณของภูมิแพ้ที่ควรพบแพทย์

ถุงใต้ตา บอกโรคอะไรได้บ้าง?

แม้ว่า “ถุงใต้ตา” มักจะเกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิตหรือวัยที่เพิ่มขึ้น แต่ในบางกรณี ถุงใต้ตาที่บวมผิดปกติเรื้อรัง อาจเป็นสัญญาณเตือนของโรคหรือความผิดปกติของร่างกายบางอย่าง เช่น

1. โรคไต

ถุงใต้ตาบวมโดยเฉพาะช่วงเช้า ร่วมกับอาการบวมตามร่างกาย เช่น ขา เท้า หรือหน้าท้อง อาจเป็นสัญญาณของการทำงานของไตที่ผิดปกติ โดยเฉพาะหากมีโปรตีนรั่วในปัสสาวะ หรือมีความดันโลหิตสูงร่วมด้วย

2. โรคไทรอยด์ (Thyroid Eye Disease)

ผู้ป่วยไทรอยด์บางประเภท โดยเฉพาะไฮเปอร์ไทรอยด์ อาจเกิดภาวะตาโปน หรือมีอาการบวมรอบดวงตา ซึ่งบางรายจะสังเกตเห็นถุงใต้ตาชัดเจน และมีอาการตาแห้ง เคืองตา หรือเห็นภาพซ้อนร่วมด้วย

3. โรคภูมิแพ้เรื้อรัง (Chronic Allergies)

ภูมิแพ้เช่น แพ้อากาศ แพ้ฝุ่น หรือไซนัสเรื้อรัง ส่งผลให้เกิดการอักเสบและสะสมของของเหลวบริเวณใต้ตา บางครั้งเรียกว่า “Allergic shiners” ลักษณะเหมือนรอยคล้ำใต้ตา หรือบวมตุ่ยอย่างเห็นได้ชัด

4. ภาวะขาดวิตามินหรือภาวะซีด

ผู้ที่มีภาวะโลหิตจาง (Anemia) หรือขาดวิตามิน B12, D อาจมีผิวซีด ดูเหนื่อยง่าย และปรากฏรอยคล้ำหรือบวมใต้ตาร่วมด้วย ซึ่งควรตรวจร่างกายเพิ่มเติม

ถุงใต้ตา กับ ขอบตาคล้ำ เหมือนกันไหม?

หลายคนเข้าใจผิดว่า ถุงใต้ตา (Eye Bags) และ ขอบตาคล้ำ (Dark Circles) เป็นปัญหาเดียวกัน แต่ความจริงแล้วต่างกันทั้งในด้านสาเหตุและลักษณะภายนอก ดังนี้

รายละเอียด	ถุงใต้ตา	ขอบตาคล้ำ
ลักษณะ	เป็นก้อนนูน บวมใต้ตา	สีผิวเข้มรอบดวงตา (น้ำตาล เทา ม่วง)
สาเหตุหลัก	อายุ ไขมันสะสม การกักเก็บน้ำ	ผิวบาง พันธุกรรม พักผ่อนน้อย
การรักษา	กระชับผิว ดึงไขมันออก	ปรับสีผิวด้วยเลเซอร์ ฟิลเลอร์ ทรีตเมนต์ผิว
อาการร่วม	ดูหน้าเหนื่อย ตาอ่อนล้า	หน้าโทรม ขาดความสดใส

ในบางกรณี ถุงใต้ตาและขอบตาคล้ำสามารถเกิดร่วมกันได้ ซึ่งจะยิ่งส่งผลให้ใบหน้าดูอ่อนล้าและแก่กว่าวัย

วิธีรักษาถุงใต้ตา ลดความหมองคล้ำ

หากคุณมีปัญหาถุงใต้ตาหรือรอยคล้ำใต้ตา การรักษาที่เหมาะสมจะต้องขึ้นอยู่กับสาเหตุและระดับความรุนแรง โดยแบ่งวิธีการออกเป็น 3 กลุ่มหลัก ได้แก่

1. การดูแลด้วยตัวเองที่บ้าน

• นอนหลับให้เพียงพอ อย่างน้อย 7-8 ชั่วโมงต่อคืน
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ งดของเค็ม ของมัน และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• ประคบเย็น เช่น ใช้ช้อนเย็นหรือแผ่นเจลแช่เย็นประคบบริเวณใต้ตาวันละ 10-15 นาที
• นวดเบา ๆ ใต้ตา เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือดและลดการคั่งของของเหลว

2. การใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงรอบดวงตา

• อายครีมที่มีส่วนผสมของคาเฟอีน: ลดการบวมและกระตุ้นการไหลเวียน
• เรตินอล หรือเปปไทด์: กระตุ้นการสร้างคอลลาเจนให้ผิวกระชับ
• ไฮยาลูรอนิก แอซิด: เติมความชุ่มชื้นให้ผิว ไม่ให้ดูเหี่ยวย่น

3. การรักษาทางการแพทย์และเทคโนโลยีความงาม

HIFU / Thermage / Ultherapy

ช่วยยกกระชับผิว ลดความหย่อนคล้อยรอบดวงตา โดยไม่ต้องผ่าตัด

ฟิลเลอร์ใต้ตา (Tear Trough Filler)

เหมาะสำหรับผู้ที่มีร่องลึกชัด ทำให้รอยคล้ำจางลงและใต้ตาดูอิ่มฟูขึ้นทันที

เลเซอร์ใต้ตา (Laser Rejuvenation)

ลดความคล้ำ กระตุ้นการสร้างคอลลาเจน และฟื้นฟูผิวให้ดูสดใส

ผ่าตัดถุงใต้ตา (Lower Blepharoplasty)

สำหรับผู้ที่มีถุงใต้ตาหย่อนคล้อยมาก เป็นการกำจัดไขมันส่วนเกินและกระชับผิวให้เรียบเนียน ผลลัพธ์อยู่ได้นานหลายปี