หลายคนอาจเข้าใจว่า “เบาหวาน” คือโรคที่เกิดจากการกินของหวานมากเกินไป แต่ความจริงแล้วโรคนี้มีความซับซ้อนมากกว่านั้น เพราะเกี่ยวข้องกับทั้ง การเผาผลาญน้ำตาลและไขมันในร่างกาย ที่ไม่สมดุล ซึ่ง “อาหาร” เป็นปัจจัยสำคัญที่สุดที่ส่งผลโดยตรงต่อการควบคุม ระดับน้ำตาลในเลือด และการป้องกัน ไขมันอันตราย (LDL) ในร่างกาย
ทำไม “อาหาร” ถึงสำคัญสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
โรคเบาหวานเกิดจากความผิดปกติของการหลั่งหรือการทำงานของอินซูลิน ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ช่วยนำน้ำตาลจากเลือดเข้าสู่เซลล์เพื่อใช้เป็นพลังงาน
เมื่ออินซูลินทำงานผิดปกติ น้ำตาลจึงสะสมในเลือดมากเกินไป ทำให้เกิด ภาวะน้ำตาลในเลือดสูง (Hyperglycemia) ซึ่งส่งผลต่อหลอดเลือด หัวใจ ตา และไตในระยะยาว
การควบคุมอาหารจึงเป็น “ยารักษาธรรมชาติ” ที่ดีที่สุด เพราะช่วยให้ระดับน้ำตาลคงที่ ลดภาระของอินซูลิน และลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อน
หลักการกินสำหรับผู้ป่วยเบาหวาน
การเลือกอาหารที่ถูกต้อง ไม่ได้หมายถึงการงดของอร่อยทั้งหมด แต่คือการ “รู้จักเลือกและควบคุมปริมาณ” เพื่อให้ร่างกายได้รับพลังงานเพียงพอโดยไม่ทำให้น้ำตาลพุ่งสูง
ควรกินอาหารครบ 5 หมู่ แต่ควบคุมปริมาณ
ผู้ป่วยเบาหวานยังคงต้องการสารอาหารครบถ้วนเหมือนคนทั่วไป เพียงแต่ควรเน้นอาหารที่ย่อยช้าและไม่ทำให้น้ำตาลขึ้นเร็ว เช่น
- คาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน เช่น ข้าวกล้อง ธัญพืช
- โปรตีนคุณภาพดี จากปลา เต้าหู้ หรือไก่ไม่ติดหนัง
- ผักใบเขียวและผลไม้รสไม่หวานจัด เพื่อเพิ่มใยอาหาร
เลือกอาหารค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ (Low GI)
อาหารที่มี ค่าดัชนีน้ำตาล (Glycemic Index: GI) ต่ำ จะช่วยให้ระดับน้ำตาลในเลือดขึ้นช้ากว่าอาหารที่มี GI สูง เช่น
- ข้าวกล้องแทนข้าวขาว
- มะละกอแทนแตงโม
- ขนมปังโฮลวีตแทนขนมปังขาว
หลีกเลี่ยงไขมันทรานส์ ไขมันอิ่มตัว และน้ำตาลแฝง
ผู้ป่วยเบาหวานควรระวังอาหารที่มีไขมันทรานส์ เช่น เบเกอรี่ มาการีน หรืออาหารทอดซ้ำ เพราะไขมันเหล่านี้จะเพิ่ม ไขมันเลว (LDL) และลด ไขมันดี (HDL) ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงของโรคหัวใจ
เช่นเดียวกับ “น้ำตาลแฝง” ที่มักอยู่ในเครื่องดื่มบรรจุขวด น้ำผลไม้สำเร็จรูป หรือซอสต่าง ๆ ที่ควรอ่านฉลากก่อนบริโภค
อาหารที่ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลและลดไขมันอันตราย
ธัญพืชไม่ขัดสี เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีต
ธัญพืชไม่ขัดสีอุดมไปด้วยไฟเบอร์ ซึ่งช่วยชะลอการดูดซึมน้ำตาลเข้าสู่กระแสเลือด ทำให้ ระดับน้ำตาลในเลือดคงที่ และยังช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลได้อีกด้วย
โปรตีนไขมันต่ำ เช่น เนื้อปลา เต้าหู้ ไก่ไม่ติดหนัง
อาหารโปรตีนช่วยสร้างกล้ามเนื้อและช่วยให้รู้สึกอิ่มนาน โดยไม่ทำให้ระดับน้ำตาลขึ้นสูงเร็ว ตัวอย่างเช่น ปลาแซลมอน ไก่ต้ม เต้าหู้ หรือไข่ต้ม
ผักใบเขียว ผลไม้รสไม่หวาน เช่น แอปเปิ้ล ฝรั่ง เบอร์รี่
ผักและผลไม้ที่มีไฟเบอร์สูงช่วยควบคุมระดับน้ำตาลและลดการดูดซึมไขมัน เช่น ผักโขม บร็อกโคลี แอปเปิ้ลเขียว ฝรั่ง และเบอร์รี่
ไขมันดีจากอะโวคาโด ถั่ว น้ำมันมะกอก
ไขมันดีจากธรรมชาติ เช่น น้ำมันมะกอกและถั่วอัลมอนด์ ช่วยลดไขมันเลว (LDL) และเพิ่มไขมันดี (HDL) ซึ่งมีผลดีต่อระบบหลอดเลือดหัวใจของผู้ป่วยเบาหวาน
อาหารที่มีใยอาหารสูงช่วยลดการดูดซึมน้ำตาล
ใยอาหารชนิดละลายน้ำ เช่น เบต้ากลูแคนในข้าวโอ๊ต หรือเพกตินในแอปเปิ้ล ช่วยชะลอการดูดซึมน้ำตาลและไขมันเข้าสู่กระแสเลือด ลดภาระของอินซูลิน
อ่านบทความ น้ำตาลในเลือด
อาหารที่ผู้ป่วยเบาหวานควรหลีกเลี่ยง
น้ำตาล เครื่องดื่มหวาน เบเกอรี่
น้ำตาลและเครื่องดื่มที่มีรสหวาน เช่น ชาไข่มุก น้ำอัดลม หรือน้ำผลไม้กล่อง เป็นตัวการที่ทำให้ ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งสูงทันที และยังเพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะไขมันในเลือดสูง
อาหารทอด อาหารมัน อาหารแปรรูป
อาหารประเภทนี้มีทั้งไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์สูง ทำให้ระดับ ไขมันเลว (LDL) เพิ่มขึ้น และอาจทำให้เกิดภาวะอักเสบในร่างกาย ซึ่งส่งผลต่อระบบหลอดเลือด
ไขมันทรานส์ เช่น มาการีน ขนมขบเคี้ยว
ไขมันทรานส์เป็นไขมันที่ผ่านกระบวนการไฮโดรจีเนชัน เช่น มาการีน ขนมอบกรอบ มันฝรั่งทอด ควรหลีกเลี่ยงอย่างเด็ดขาด
คาร์โบไฮเดรตเชิงเดี่ยว เช่น ข้าวขาว ขนมปังขาว
อาหารที่ผ่านการขัดสี เช่น ข้าวขาวและขนมปังขาว จะถูกย่อยเป็นน้ำตาลเร็วมาก ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วและไม่อิ่มท้อง
FAQ: คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับอาหารผู้ป่วยเบาหวาน
Q: ผู้ป่วยเบาหวานสามารถกินผลไม้ได้ไหม?
A: กินได้ แต่ควรเลือกผลไม้ที่มีน้ำตาลต่ำ เช่น ฝรั่ง แอปเปิ้ลเขียว และเบอร์รี่ และควรควบคุมปริมาณไม่เกิน 1 ส่วนผลไม้ต่อมื้อ
Q: ผู้ป่วยเบาหวานควรกินข้าวไหม?
A: ควรกิน แต่เลือกข้าวกล้องหรือข้าวไรซ์เบอร์รี่แทนข้าวขาว เพราะมีใยอาหารสูงและทำให้น้ำตาลในเลือดขึ้นช้ากว่า
Q: ดื่มกาแฟได้ไหมถ้าเป็นเบาหวาน?
A: ดื่มได้หากไม่ใส่น้ำตาลหรือครีมเทียม ควรเลือกกาแฟดำหรือกาแฟใส่นมไขมันต่ำแทน
Q: การกินอาหารเสริมช่วยควบคุมน้ำตาลได้ไหม?
A: อาหารเสริมบางชนิด เช่น โครเมียม หรือสารสกัดจากอบเชย อาจช่วยเสริมการทำงานของอินซูลินได้ แต่ควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์
Contact Siam Clinic Phuket
- phone : 088-488-6718 and 093-692-5999
- Email : info@siamclinicphuket.com
- Facebook inbox : https://m.me/siamclinicthailand
- Instagram : https://www.instagram.com/siamclinic
- Whatsapp : https://whatsapp.com
