โรคต่อมไทรอยด์

สาเหตุส่วนใหญ่ของการเกิดภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์มาจากการที่ต่อมไทรอยด์ไม่สามารถสร้างฮอร์โมนไทรอยด์ได้หรือสร้างได้น้อย แต่อาจมีสาเหตุจากปัจจัยอื่นๆ ดังนี้

• โรคฮาชิโมโตะ: หรือภาวะต่อมไทรอยด์อักเสบเรื้อรัง จัดเป็นโรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเองชนิดหนึ่ง เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยของภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ เกิดจากการที่ภูมิคุ้มกันของร่างกายผลิตแอนติบอดีออกมาเป็นจำนวนมาก แล้วมาทำลายเนื้อเยื่อต่างๆ รวมถึงต่อมไทรอยด์ของเราเอง
• การตอบสนองที่มากเกินไปในการรักษาภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไป: พบได้บ่อยในผู้ป่วยที่มีการผลิตฮอร์โมนไทรอยด์มากเกินไป ซึ่งมักจะได้รับการรักษาด้วยการกลืนสารไอโอดีนกัมมันตรังสี หรือรับประทานยาต้านไทรอยด์
• การผ่าตัดต่อมไทรอยด์: การผ่าตัดต่อมไทรอยด์อาจทำให้ขาดฮอร์โมนไทรอยด์
• การใช้รังสีรักษา (Radiation therapy): ในผู้ป่วยโรคมะเร็งบริเวณศีรษะหรือลำคอ มีผลต่อการทำงานของต่อมไทรอยด์และทำให้ขาดฮอร์โมนไทรอยด์ได้
• ยาบางชนิด เช่น Lithium: ซึ่งใช้รักษาโรคทางจิตเวช ส่งผลต่อการทำงานของต่อมไทรอยด์

กลุ่มเสี่ยงของภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์มีใครบ้าง?

แม้ว่าทุกคนจะมีโอกาสการเกิดภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ แต่จะมีโอกาสมากขึ้นถ้าหาก

• เป็นเพศหญิง
• อายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไป
• มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคเกี่ยวกับต่อมไทรอยด์
• เป็นโรคแพ้ภูมิตัวเอง
• มีประวัติได้รับรังสีรักษา หรือรับยาต้านไทรอยด์ หรือรับการผ่าตัดต่อมไทรอยด์
• กำลังตั้งครรภ์ หรือภายใน 6 เดือนหลังคลอด

• ต่อมไทรอยด์โต (Goiter)
• โรคเกี่ยวกับหัวใจและหลอดเลือด
• ปัญหาทางด้านสุขภาพจิต เช่น ซึมเศร้า, วิตกกังวล
• ปัญหาเกี่ยวกับระบบประสาทส่วนปลาย เช่น การควบคุมกล้ามเนื้อแขนขา เกิดอาการเหน็บชา หรือรู้สึกเหมือนมีของมีคมทิ่มแทง
• ภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำอย่างรุนแรง (Myxedema) เป็นอาการที่พบได้น้อยแต่มีความรุนแรง โดยมีอาการคือ ไม่สามารถทนต่อความหนาวได้ ง่วงซึม อาจถึงขั้นหมดสติได้

การวินิจฉัยภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ขึ้นอยู่กับอาการและผลการตรวจเลือด โดยการวัดระดับฮอร์โมนกระตุ้นต่อมไทรอยด์ (TSH) และอาจวัดระดับของฮอร์โมนไทรอกซิน(T4) ด้วย โดยผลตรวจระดับฮอร์โมนในเลือดที่แสดงถึงภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ คือ การที่มีระดับฮอร์โมนไทรอกซินต่ำ และมีระดับ TSH สูง ซึ่งแสดงถึงการไม่ตอบสนองของต่อมไทรอยด์ การตรวจเลือดนี้จะใช้ยืนยันการวินิจฉัยแลระดับความรุนแรงของภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ ดังนั้นหากพบว่ามีอาการที่เกี่ยวข้องกับภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์ แพทย์จะสั่งตรวจเลือดเพื่อประเมินการทำงานของต่อมไทรอยด์และวางแผนการรักษาที่เหมาะสมต่อไป

การรักษาภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์โดยทั่วไปเป็นการให้ฮอร์โมนไทรอยด์ทดแทน ที่นิยมใช้กันเป็นฮอร์โมนไทรอยด์สังเคราะห์ ใช้ฮอร์โมนธรรมชาติ ซึ่งให้ผลการรักษาที่ค่อนข้างดี แต่จำเป็นต้องให้แพทย์เป็นผู้ประเมินและตรวจเป็นระยะ ๆ เนื่องจากหากได้รับปริมาณฮอร์โมนไทรอยด์มากเกินไป อาจทำให้เกิดภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไปได้